Tôi quen biết chị từ lâu, cách đây 4 năm, khi tôi chuyển công tác đến trường THCS An Thủy, bởi chị là phụ huynh của học sinh lớp 9.4 tôi chủ nhiệm. Đó là chị Nguyễn Thị Phượng, quê ở Lộc An- An Thủy, mẹ của em Nguyễn Trường Nhật - một học sinh ngoan, học giỏi được mọi người yêu quý.
Cũng như bao người mẹ khác, chị Phượng rất yêu con, chăm lo cho gia đình. Hai người con của chị học giỏi, chăm ngoan,...Nhưng cuộc sống vốn có bao cung bậc buồn vui, sung sướng, khổ cực,...Gia đình chị thuộc diện hộ nghèo, chồng chị bị tàn tật, bản thân chị mắc bệnh hiểm nghèo: bệnh tim kinh niên, thoát vị đĩa đệm. Mặc dù bị bạo bệnh nhưng thương con và chồng, chị Phượng sớm hôm đi làm đồng, phụ hồ,...để trang trải cuộc sống. Nhưng rồi ông trời như thử thách chị, những công việc nặng nhọc đã làm cho căn bệnh của chị ngày càng nặng thêm, có lúc chị không thể đứng dậy để đi được. Bác sĩ khuyên chị nên nghỉ ngơi... Hai đứa con chị đang tuổi ăn, tuổi học, chồng chị cần người chăm sóc, chị nghỉ ngơi thì gia đình chị như thế nào? Bao câu hỏi cứ choán lấy tâm trí chị. Để rồi chị quyết định phải làm một công việc gì đó vì những người thân đang rất cần chị...
Và bốn năm qua, tôi gặp chị với gánh hàng rong trước cổng trường, ngoài góc chợ. Dáng chị đứng liêu xiêu, dáng chị ngồi nhỏ bé...Dẫu trời nắng gay gắt hay trời mưa tầm tã, tôi vẫn thấy dáng chị bên gánh hàng nhỏ bé của mình.
Gánh hàng rong của chị có được bát cháo cho chồng, gánh hàng của chị trang trải cho đứa con gái lớn- Nguyễn Thị Ngọc Long- nay là sinh viên năm ba trường Đại học Y ở Huế, gánh hàng của chị phụ thêm cho con trai - Nguyễn Trường Nhật- đang học lớp 12 trường Chuyên ở Đồng Hới, Quảng Bình. Gánh hàng của chị làm sao gánh hết?... Đôi chân đã chai sần của chị hàng ngày vẫn phải vất vả rong ruổi trên từng đoạn đường, góc chợ để giúp chồng, để nuôi các con ăn học. Có lúc chị tưởng như gục ngã, đôi vai chị không gánh nổi mọi thứ, chị bảo sẽ từ bỏ tất cả...
Vậy mà hôm nay gặp tôi, chị tươi hơn trong dáng vẻ và nụ cười. Chị kể rất nhiều chuyện cho tôi nghe và chị quả quyết: Dẫu thế nào chị vẫn phải gắn với gánh hàng rong nhỏ bé, vẫn luôn luôn nêu cao khẩu hiệu là không gục ngã và không bao giờ để con nghỉ học giữa chừng, mình hi sinh vì cuộc sống mai sau của con...Không để cho tôi hỏi gì thêm, chị hân hoan kể tiếp: Nhật thi đạt giải Ba Quốc gia môn Toán em à...Tôi vui cùng niềm vui của chị. Ẩn trong đôi mắt hằn vết chân chim, sự lo toan là niềm tự hào của chị. Tôi biết đó là lí do để chị vượt lên tất cả. Vâng, những đứa con của chị thương chị nhiều đã quyết tâm học giỏi để báo đáp công ơn trời biển của chị như lời em Nhật tâm sự: Suốt cuộc đời này, em không biết lấy gì để bù đắp cho mẹ, để gánh hàng trên vai mẹ bớt oằn đi, chỉ có thể phấn đấu học giỏi, mai này có việc làm tốt giúp ích cho xã hội và giúp mẹ đỡ vất vả hơn...
Ước mơ của em hẳn sẽ trở thành hiện thực để ngày mai, gánh hàng rong của mẹ sẽ bớt nhọc nhằn vào những ngày đông giá rét hay những ngày hè oi bức.
Thoáng bên hè đường, góc chợ, dáng chị tảo tần gánh hàng rong...
Tần tảo sớm hôm mẹ nuôi ta khôn lớn
Mang cả tấm thân gầy cha che chở cho con
Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc
Đừng để buồn trên mắt mẹ nghe không?
An Thủy, tháng Ba năm 2015.