Trước hết, là hình ảnh trung thực của anh bộ đội cụ Hồ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, anh ra đi từ những miền quê nghèo khắp mọi miền đất nước:

“Quê hương anh đất mặn đồng chua

                          Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá”.  (Đồng Chí – Chính Hữu)

Từ những con người vốn xa lạ, khi vào bộ đội các anh đã gắn bó với nhau trong tình đồng chí, đồng đội thiêng liêng:

“Súng bên súng, đầu sát bên đầu

Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ”.  (Đồng Chí – Chính Hữu)

Họ có điểm chung là sục sôi tinh thần yêu nước, sẵn sàng “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”. Núi cao, vực sâu không ngăn được bước chân hành quân của các anh. Đói khát, bệnh tật không làm làm các anh nhụt chí. Vũ khí hiện đại của kẻ thù không làm các anh hoang mang. Thơ văn kháng chiến đã khắc họa hình ảnh anh vệ quốc quân trên đường hành quân vô cùng gian lao:

Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm

Heo hút cồn mây súng ngửi trời

Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống

Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

Anh bạn dãi dầu không bước nữa

Gục lên súng mũ bỏ quên đời!(Tây Tiến-Quang Dũng)

Tình yêu thương của người chiến sỹ là tình yêu lớn. Trong đó riêng, chung kết hợp hài hòa. Tâm tư, lý tưởng giản dị mà sâu sắc:

“Con ra tiền tuyến xa xôi

Yêu bầm yêu nước cả đôi mẹ hiền”.(Bầm ơi – Tố Hữu)

Đến với nhân dân:

“Các anh về mái ấm nhà êm

Các anh về xôn xao làng bé nhỏ“,

(Bao giờ trở lại – Hoàng Trung Thông).

Anh đi đến đâu, ở đó có sự sống và niềm vui:

“Anh về cối lại vang rừng

Chim reo quanh mái, gà mừng dưới sân

Anh về, sáo lại ái ân

Đêm trăng hò hẹn trong ngần tiếng ca…”  (Lên Tây Bắc – Tố Hữu)

Được nhân dân yêu thương, che chở, các anh đã cùng với toàn dân tộc làm nên một huyền thoại của thời đại, quyết định số phận thực dân Pháp ở lòng chảo Điện Biên Phủ bằng chiến thắng vang dội:

“Đánh một trận dập đầu quỷ dữ

Sáng nghìn năm lịch sử Điện Biên”

(Hoan hô chiến sỹ Điện Biên – Tố Hữu)

          Dân tộc Việt Nam kết thúc cuộc trường chinh chống thực dân Pháp xâm lược. Nhưng, niềm vui chưa trọn vẹn khi miền Nam thân yêu còn oằn mình dưới gót giày xâm lược của đế quốc Mĩ. Các anh lại lên đường vào với miền Nam, bước vào một cuộc trường chinh mới...Trong thơ ca, ta gặp hình ảnh những đoàn quân ra đi: “Lớp cha trước lớp con sau/ Đã thành đồng chí chung câu quân hành”. Đó là những đoàn quân Nam tiến. Đó là sự tiếp nối lòng yêu nước - dòng máu yêu nước chảy trong mỗi con người, hành trang quý báu cho từng thế hệ trong cuộc chiến chưa thể ngừng với giặc ngoại xâm. Vẫn là các anh bộ đội áo nâu chống Pháp trước kia, và hôm nay các anh lại tiếp tục lăn lộn trên chiến trường với kẻ thù mới: tàn bạo, hung ác hơn, vũ khí tối tân, hiện đại hơn. Buổi đầu cuộc kháng chiến chống Mĩ những năm 60, trang bị vẫn còn rất thô sơ, nhưng tư thế của các anh hiện lên thật hiên ngang, bất khuất:

“Hỡi người anh giải phóng quân
                    Hai mươi năm chẳng dừng chân trên đường

Vẫn đôi dép lội chiến trường
                  Vẫn vành mũ lá coi thường hiểm nguy”

                                                             (Tiếng hát xuân sang - Tố Hữu)

Anh giải phóng quân hôm nay vẫn là anh chiến sĩ hôm qua, đầu trần, chân đất bình dị, nhưng cao lớn hơn, trưởng thành hơn:

“Anh đi xuôi ngược tung hoành
                    Bước dài như sóng lay thành chuyển non
      Mái chèo một chiếc thuyền con
                  Mà sông nước dậy, sóng cồn đại dương”

                                                              (Tiếng hát xuân sang - Tố Hữu)

  Và chính lòng dũng cảm, tinh thần chiến đấu quên mình của các anh đã tạo nên “dáng đứng Việt Nam, tạc vào thế kỷ”:

Từ dáng đứng của Anh giữa đường băng Tân Sơn Nhất

Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân

(Dáng đứng Việt Nam-Lê Anh Xuân)

          Cả nước cùng đánh giặc. Mùa ra trận như ngày hội. Rừng Trường Sơn không một dấu chân người đã trở hành con đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại. Ở đó, không chỉ có tiếng bom gầm, súng vang mà còn đầy ắp lời ca, tiếng hát:

Cùng mắc võng trên rừng Trường Sơn

Hai đứa ở hai đầu xa thẳm

Đường ra trận mùa này đẹp lắm

Trường Sơn Đông nhớ Trường Sơn Tây.

                             (Trường Sơn Đông, Trường Sơn Tây-Phạm Tiến Duật)

Con đường Trường Sơn – con đường huyết mạch nối hậu phương lớn với tiền tuyến lớn. Nơi đế quốc Mỹ trút xuống không biết bao nhiêu tấn bom đạn và chất độc hóa học, lại là con đường gắn bó máu thịt với các anh bộ đội lái xe. Bom đạn kẻ thù, đã làm cho những chiếc xe bị phá hủy đến trơ trụi, mất đi mọi thứ bên ngoài:

“ Không kính, rồi xe không đèn

Không có mui xe, thùng xe có xước”

Nhưng trên những chiếc xe ấy, người chiến sỹ vẫn 

” Ung dung buồng lái ta ngồi

Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng “. 

Bất chấp bom đạn kẻ thù:

“ Xe vẫn chạy vì Miền Nam phía trước

Chỉ cần trong xe có một trái tim”

( Bài thơ về tiểu đội xe không kính – Phạm Tiến Duật)

” Có một trái tim”- trái tim đó chính là tình yêu thương mênh mông với đồng bào, đồng chí ở Miền Nam, đó là lòng căm thù giặc cháy bỏng. Dường như cả những kỷ niệm tuổi thơ cũng tiếp thêm sức mạnh, niềm tin cho người chiến sỹ chiến đấu và vượt lên mọi khó khăn thử thách. Ta hãy nghe tâm sự của một chiến sỹ với người bà kính yêu ở hậu phương:

” Cháu chiến đấu hôm nay

Vì lòng yêu tổ Quốc

Vì xóm làng thân thuộc

Bà ơi, cũng vì bà

Vì tiếng gà cục tác

  ổ trứng hồng tuổi thơ.

  ( Tiếng gà trưa – Xuân Quỳnh)

Chính vì được giác ngộ lý tưởng sâu sắc, người chiến sỹ đứng trên đỉnh cao mới của chủ nghĩa anh hùng cách mạng: dám đánh Mỹ và thắng Mỹ. Anh xứng đáng là những ” Con người đẹp  nhất “, là niềm tự hào của dân tộc:

“Hoan hô anh giải phóng quân

Kính chào anh con người đẹp nhất

Lịch sử hôn anh chàng trai chân đất

• Sống hiên ngang bất khuất ở trên đời

Như  Thạch Sanh của thế kỷ hai mươi...”. 

( Bài ca xuân 68 – Tố Hữu)

Sự hy sinh của người lính là sự hy sinh trong sáng, là ” Cái chết hóa thành bất tử “ trong lòng nhân dân, trong lòng đất nước. Lê Anh Xuân đã ghi lại một trường hợp hy sinh điển hình để lại dáng đứng Việt Nam tạc vào thế kỷ:

” Và anh chết trong khi đang đứng bắn

Máu anh phun theo lửa đạn cầu vồng”

                        ( Dáng đứng Việt Nam – Lê Anh Xuân)

Con đường đi của anh bộ đội cụ Hồ là con đường của những chiến công kỳ diệu. Từ chân đất, anh “cưỡi máy bay lướt giữ không gian”- (Thanh Hải) . Từ mang ngọn tầm vông, anh điều khiển dàn tên lửa. Anh là hiện thân của sức mạnh nhân dân anh hùng. Trong đại thắng mùa xuân 1975, anh truy kích kẻ thù bằng những bước chân của Phù Đổng, hào khí của Lê Lợi, Quang Trung:

” Anh đánh như sét nổ trời rung

Anh chuyển như lũ dồn bão cuốn

Chặt Buôn Mê Thuột, rụng cả Tây Nguyên

 Quét Huế – Thừa Thiên đổ nhào Đà Nẵng”  

( Toàn thắng về ta – Tố Hữu)

Các anh lại viết lên một huyền thoại mới của thời đại, được cả ” Năm châu, chân lý” nhìn theo, cái nhìn trìu mến và khâm phục. Tuy nhiên, không vì vậy mà anh bị thần thánh hóa, trái lại vẫn là những con người mang cốt cách bình dị, dũng sỹ diệt Mỹ qua con mắt trẻ thơ:

” Cháu nghe chú đánh những đâu

Những tàu chiến cháy, những tàu bay rơi

Đến đây chỉ thấy chú cười

Chú đi gánh nước chú ngồi đánh bi”

( Gửi theo các chú bộ đội – Trần Đăng Khoa)

Tinh thần quả cảm, xả thân vì nước, vì Tổ quốc quên mình, vì nhân dân hy sinh của người lính đã góp phần quan trọng “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Anh bộ đội cụ Hồ là kết tinh của bình thường và phi thường, của vĩ đại và giản dị. Và còn là sự kết tinh của nhiều phẩm chất  ” Yêu thương mênh mông”, ” Căm hờn cháy bỏng”, ” rất mãnh liệt và cũng rất dịu dàng”. Người chiến sỹ có tầm vóc lớn lao của thời đại, phẩm chất của anh là ” Thước đo mọi giá trị trên đời”. Đó là vì anh đã phấn đấu bền bỉ qua hai cuộc kháng chiến, được nhân dân nuôi dưỡng và truyền cho dòng sữa nhân nghĩa, anh hùng của bốn nghìn năm, được thời đại cho tư tưởng khoa học và cách mạng Mác – Lê nin, được Đảng, Bác chăm lo giáo dục và rèn luyện:

” Tổ quốc cho anh dòng sữa tự hào

            Thời đại cho anh ánh sao trí tuệ”  ( Tố Hữu)

Các anh thực sự là điểm tựa của lịch sử và của nhân dân để bảo vệ vững chắc Tổ Quốc thân yêu. Anh là niềm tự hào lớn của dân tộc, là điển hình cao đẹp cho người anh hùng trong thời đại. Anh mãi và sẽ là nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn trong những sáng tác thơ ca. Thơ kháng chiến là tiếng đại bác gầm rung và cũng là tiếng chim ca hát bình minh. Chất trữ tình và chất anh hùng ca hoà quyện trong hồn thơ, trong mỗi bài, mỗi câu, mỗi ý thơ. Nó bảo tồn được sức sống không chỉ vì đó là tiếng nói của thời đại lịch sử mà còn là tiếng nói trái tim của những phong cách thơ riêng. Các anh là linh hồn của hai cuộc kháng chiến trường kì. Ở các anh có sự hội tụ đầy đủ phẩm chất, tâm hồn và tính cách, hành động tiêu biểu cho những con người anh hùng dân tộc.

Chiến tranh đã qua đi nhưng kí ức về những con người làm nên lịch sử còn hằn sâu trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam. Lớp người của thế hệ hôm nay xin tiếp nối truyền thống ông cha để làm vẻ vang non sông, để đất nước Việt Nam mãi là:

“ Đất nước của Nhân dân,

                                     Đất nước của ca dao, thần thoại.” ( Nguyễn Khoa Điềm )

Thế hệ trẻ hôm nay hãy phát huy truyền thống cao đẹp của Anh bộ đội cụ Hồ để học tập, lao động, chiến đấu và xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam ngày càng lớn mạnh về mọi mặt. Đồng thời hãy làm tốt công tác đền ơn đáp nghĩa, dẫu biết rằng không có gì bù đắp nổi những hy sinh mất mát của bộ đội ta trong hai cuộc kháng chiến trường kỳ ấy. Một hành động đẹp, một nghĩa cử đẹp dù là nhỏ của mỗi chúng ta cũng đã xoa dịu được phần nào nỗi đau thương mất của thế hệ cha ông ta đã đánh đổi để giành lấy bầu trời bình yên như ngày hôm nay.Tháng 12 năm 2016