Thương trung thu ngày ấy
Tôi và bọn trẻ làng cứ mỗi lần trung thu lại rộn ràng háo hức lắm. Trước đó cả tuần bọn tôi tập hát bài “Chiếc đèn ông sao” rồi làm những chiếc trống tự chế lấy từ da ếch, rồi lấy giấy tự làm đèn trung thu. Cả bọn hì hục chặt tre tự vót để làm khung, giấy màu thời ấy không nhiều nên đa phần làm bằng giấy vở học sinh. Làm đèn xong lấy gạch mài mịn pha với nước tạo màu để vẽ lên đèn ông sao. Nhớ những con đường trong làng nhỏ hẹp, gồ ghề lồi lõm, cả vùng tối om chưa có ngọn đèn đường nào. Lúc trăng lên con đường làng như sán lạn, những cây đèn ông sao sáng lung linh huyền ảo. Cả bọn cầm đèn, đánh trống đi từng đoàn dưới sự hướng dẫn của các anh chị đoàn viên đi quanh làng, vừa đi vừa hô các khẩu hiệu chào mừng đất nước và Đảng quang vinh. Cái thú vui trung thu không chỉ là cầm đèn đi rong, mà còn là trò vui với những ánh lửa. Chẳng đứa trẻ nào đi trung thu một mình, mà cùng nhau, túm tụm lại che gió thắp nến, rồi lại đi chầm chậm. Có cơn gió nào làm tắt đèn của một đứa thì cả đám sẽ dừng lại để chờ đứa đó thắp đèn.
Ngày ấy, trung thu với bọn tôi là những trận cười cùng những trò đùa thơ dại. Tôi còn nhớ rõ mình cùng mấy đứa bạn khi trăng lên đến đỉnh đầu, cả bọn chạy ra cây rơm của Hợp tác xã rồi lấy rơm xuống lót xuống đất nằm ngửa mặt lên để nhìn cho được chú Cuội, cây đa và chị Hằng. Nửa đêm về nhà mới biết ba mạ đi tìm…Thời đó mâm cỗ trung thu với chúng tôi còn xa lạ lắm. Mỗi lần trung thu được ông bà, cha mạ cho cái kẹo cà Mụ Kí là mừng rơn, không có đứa mô dám ăn hết cả. Cứ cắn từng miếng rồi lấy lá chuối bọc lại để dành, đến khi kẹo mềm ra nước mới “đành” ăn…Vị ngọt của nó tôi vẫn thấy đâu đây đầu lưỡi.
Mùa trung thu nay
Ngày xưa là như vậy, ngày xưa ấy qua lâu rồi. Lũ trẻ con chúng tôi đã dần xa tuổi thơ lúc nào chẳng biết nữa. Thời gian cứ lặng lẽ lấp đầy những mùa trăng khuyết. Ấy thế mà cũng đã hơn 30 năm đã qua rồi. Cuộc sống giờ đây đã khác, làng xóm cũng đổi mới, đời sống chung của tất cả mọi người dần đổi thay, và trung thu nay cũng đã khác. Những con đường xưa nay đã hiện đại hóa, đèn đường nay đã sáng trưng mọi ngõ ngách. Không còn nghe tiếng trống ếch rộn rã như ngày nào, không còn những chiếc đèn ông sao tự làm, không còn đón trung thu ở sân của đội sản xuất nông nghiệp, không còn đi diễu hành ở các đường làng quen thuộc…Bây giờ đèn điện tử sáng nhòe, trẻ em chạy vù vù không sợ tắt như trước đây nữa. Những chiếc lồng đèn với nhiều màu sắc kiểu dáng, âm thanh mang vẻ đẹp hiện làm chúng tôi nhớ đến cái đèn lồng ông bà làm cho ngày xưa. Sao nó có hồn và tình cảm đến thế.
Đó là quà trung thu một thời nghèo khó, nay dường như đã không còn nữa. Vì vậy tôi thấy nhớ biết bao một thời tuổi thơ thiếu thốn đủ thứ, mà thật nhiều tình, thật ý nghĩa.
Giờ đây, trẻ em tha hồ được nũng nịu và chọn các loại đồ chơi: đèn con thuyền, con cá, siêu nhân, nón phù thủy, mặt nạ quái nhân … rồi loại dùng pin hay đốt nến, lấp lánh đủ loại. … Những chiếc bánh trung thu đẹp mắt hấp dẫn trưng bày khắp các quầy hàng gia đình nào cũng có thể mang về được. Đặc biệt, các em được các nhà trường, các tổ chức chính quyền chăm sóc, quan tâm đặc biệt đến ngày trung thu. Trẻ em nào cũng có đồ chơi, có quà trung thu…
Khi đất trời chuyển mình sang thu làm dịu đi cái nóng oi ả của mùa hè cũng là mùa Trung thu đến. Vẫn là ông trăng tròn ấy, vẫn là sự tích về cây đa, chú Cuội và chị Hằng, song Trung thu trong mắt trẻ con ngày nay khác hẳn với trẻ con xưa. Tuy vậy, vẻ đẹp của mùa trung thu xưa và nay không có gì thay đổi.