Trải qua những chặng đường vô cùng oanh liệt dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, phụ nữ Việt Nam đã tỏ rõ truyền thống thông minh, sáng tạo, lao động cần cù, chiến đấu dũng cảm. Cùng với sự phản ánh về lịch sử đất nước, lịch sử dân tộc, hình ảnh người phụ nữ Việt Nam đã được đưa vào trong những nguồn tư liệu, được xây dựng và lưu truyền trong nền văn học. Cho đến ngày nay tên tuổi của họ vẫn rạng ngời.

Hình ảnh nổi bật về người phụ nữ Việt Nam trong truyền thống là người nữ sĩ đấu tranh chống giặc ngoại xâm. Mở đầu truyền thống “ Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh” là hai vị nữ anh hùng bà Trưng Trắc và Trưng Nhị phất cờ khởi nghĩa đánh đuổi quân Đông Hán giành lại quyền tự chủ cho đất nước. Bên cạnh Hai Bà Trưng là hình ảnh 36 nữ tướng kiệt xuất ( Như Lê Chân, Thiều Hoa, Thánh Thiên …) cùng đứng lên đánh giặc cứu nước. Dân tộc ta mãi ghi nhớ chiến công của họ. Sau Hai Bà Trưng là cuộc khởi nghĩa của Bà Triệu, một lần nữa khẳng định ý chí tự chủ, tinh thần độc lập của dân tộc với câu nói đầy khí phách của Bà : “ Tôi muốn cưỡi cơn gió mạnh, đạp sóng dữ, chém. cá kình ở biển Đông, quét sạch bờ cõi để cứu dân ra khỏi vòng chìm đắm, chứ đâu có chịu cúi đầu khom lưng làm tì thiếp cho người”. Và nhiều phụ nữ khác ở thời Trần, Lê đã trực tiếp tham gia đánh giặc theo nhiều cách. Đó là những người phụ nữ ở ven sông Bạch Đằng...

Nối tiếp truyền thống vốn có, người phụ nữ Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp, Mĩ càng thể hiện rõ tinh thần chiến đấu kiên cường, bất khuất. Chúng ta làm sao có thể quên hình ảnh của người thiếu nữ anh hùng Võ Thị Sáu:

“Người thiếu nữ ấy như mùa xuân.

Chị đã dâng trọn cuộc đời.

Để chiến đấu với bao niềm tin

Dù chết vẫn không lùi bước

Chị Sáu đã hi sinh rồi

Giọng hát vẫn như còn vang dội

Vào trái tim những người đang sống”

Lòng yêu nước, tinh thần dũng cảm và tấm gương hi sinh oanh liệt của chị mãi mãi bất tử như mùa xuân. Tên tuổi của những nữ anh hùng đã hy sinh xương máu của mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, vì độc lập tự do của Tổ quốc mãi mãi khắc ghi trong con tim của mỗi người Việt Nam chúng ta: Mạc Thị Bưởi, Út Tịch, Lê Thị Hồng Gấm, Mẹ Suốt,...Mỗi người chúng ta chắc đều xúc động khi đọc cuốn “Nhật ký Đặng Thùy Trâm”. Và hình ảnh 10 cô gái đã hi sinh ở ngã ba Đồng Lộc được Tổ Quốc ghi công vào bảng vàng, bia đá. Tất cả họ thật xứng đáng là những người bất tử, xứng đáng là những người anh hùng trong tâm trí của thế hệ thanh niên ngày nay và mai sau.

Người phụ nữ Việt Nam trong truyền thống không chỉ giỏi việc nước mà còn đảm việc nhà. Họ là những người cần cù trong lao động: “Sớm ra ruộng lúa, tối về nương dâu”.

Ý thức lao động dần dần đi vào tình cảm trở thành bản chất tốt đẹp của người phụ nữ. Lao động kiên trì, nhẫn nại trở thành lẽ sống của phụ nữ vì chồng con, vì gia đình, vì đất nước. Chính từ sự tham gia lao động sản xuất đã hình thành sức mạnh và vẻ đẹp tinh thần của người phụ nữ. Cảnh tượng quen thuộc:

“Trên đồng cạn, dưới đồng sâu

Chồng cày vợ cấy con trâu đi bừa”

càng minh họa rõ hơn chân dung của người phụ nữ. Mặt khác, họ còn là người đảm đang, giàu đức hi sinh, lòng vị tha, yêu thương chồng con hết mực. Qua lời hát ru người mẹ dạy cho con thơ bao điều bổ ích. Hòa với dòng sữa mẹ và tình yêu thương, tiếng ru xưa gợi lên trong đầu óc con thơ những nhận thức và tình cảm đầu tiên mà cho mãi đến lúc lớn khôn con vẫn còn ghi nhớ mãi.

Phụ nữ còn là những nghệ sĩ sáng tác và hát dân ca, múa dân tộc và tham gia xây dựng nền nghệ thuật sân khấu cổ truyền tài hoa, đặc sắc. Những trang sử và những nguồn tư liệu đã phản ánh hình tượng người phụ nữ Việt Nam trong lịch sử: Là người chiến sĩ giữ nước kiên cường, bất khuất; Là người phụ nữ thông minh, cần cù, đảm đang, là trụ cột gia đình, nuôi dạy con trẻ; Là nghệ sĩ tài hoa, sáng tạo và bảo vệ văn hóa dân tộc.

Phát huy truyền thống đã có, ngày nay khi đất nước chúng ta đang trên con đường hội nhập quốc tế phụ nữ Việt Nam đã tự khẳng định khả năng của mình. Phẩm chất của người phụ nữ Việt Nam càng được khẳng định rõ nét hơn bao giờ hết. Trước hết chúng ta thấy rõ vai trò vô cùng quan trọng của phụ nữ trong gia đình. Họ có ảnh hưởng to lớn tới hạnh phúc của gia đình. Là người vợ hiền luôn hiểu chồng, sẵn sàng chia sẻ những khó khăn cùng chồng, giúp đỡ chồng và đưa ra những lời khuyên thiết thực khiến người chồng cảm thấy yên tâm trong công việc. Họ còn là những người mẹ hết lòng vì con, là những tấm gương cho con cái noi theo. Là người mẹ sẵn sàng hi sinh lợi ích của bản thân với ước nguyện cho con cái trưởng thành và thành công trong cuộc sống. Trong cuộc sống thường nhật đầy rẫy những khó khăn chúng ta tìm thấy ở người phụ nữ, người mẹ sự bình yên trong tâm hồn. Đúng vậy dù ta có khôn lớn trưởng thành thì người mẹ vẫn là chỗ dựa tinh thần vững chắc, đó là một quy luật của tình cảm có ý nghĩa bền vững, rộng lớn và sâu sắc mà nhà thơ Chế Lan Viên đã từng khái quát:

“Con dù lớn vẫn là con của mẹ

Đi hết đời, lòng mẹ vẫn theo con”

Trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa, người phụ nữ càng phải chịu nhiều đòi hỏi khắt khe của xã hội hiện đại. Bên cạnh vai trò quan trọng trong gia đình, người phụ nữ còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội, phụ nữ có mặt trong hầu hết các công việc và giữ nhiều vị trí quan trọng. Ngày càng nhiều người trở thành chính trị gia, các nhà khoa học nổi tiếng, những nhà quản lí năng động, các doanh nhân thành đạt….Trong nhiều lĩnh vực, sự có mặt của người phụ nữ là không thể thiếu như Ngành dệt, may mặc…Người phụ nữ ngày nay vừa tiếp nối truyền thống ngày xưa vừa vươn lên để đáp ứng nhu cầu xã hội. Họ đúng là những con người đảm đang, năng động, sáng tạo và tự tin. Thế kỉ XXI đang đề cao vai trò của người phụ nữ, điều đó đòi hỏi người phụ nữ không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao vai trò và sự đề cao của xã hội. Trước những đòi hỏi của nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế, bất cứ ở đâu trong lĩnh vực nào vai trò và hình ảnh của người phụ nữ cũng không thể thiếu. Chúng ta tin tưởng và hi vọng rằng người phụ nữ sẽ có một cuộc sống, một công việc, một vị thế ngày càng xứng đáng hơn với những gì mà chị em chúng ta luôn cần mẫn, chắt chiu và cống hiến cho cuộc đời này.

Có thể khẳng định phụ nữ Việt Nam, bằng vẻ đẹp và cái đẹp của chính tâm hồn mình, đã góp phần đặc biệt dệt gấm, thêu hoa, làm nên vẻ đẹp và sức sống diệu kỳ ngàn đời cho dân tộc Việt Nam, đúng như nhà thơ Huy Cận đã viết:

“Chị em ta tỏa nắng vàng lịch sử

Nắng cho đời nên cũng nắng cho thơ”...