Năm học 2018-2019, Trường Phổ thông Dân tộc nội trú huyện có 32 cán bộ, giáo viên, nhân viên với 189 em học sinh, trong đó có 186 em là đồng bào dân tộc thiểu số. Điểm khác biệt với hình ảnh ở các trung tâm thị xã, thành phố, vào ngày nhận hồ sơ tuyển sinh đầu cấp phụ huynh tập trung trước cổng trường từ sáng sớm, chen lấn nhau để đăng ký cho con em vào học thì ở xã vùng sâu các thầy cô giáo, chính quyền địa phương, đoàn thể phải đến tận nhà để vận động học sinh đến lớp. Do đặc thù của bà con trong vùng thường đi làm rẫy làm rừng xa nên công tác để đi từng nhà vận động học sinh, làm công tác tư tưởng với phụ huynh cho con em đi học đầy đủ rất khó khăn vì rất ít khi gặp được phụ huynh.  Vì thế ngay từ đầu năm trong cuộc họp phụ huynh Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo lập danh sách lớp, giao cho các giáo viên chủ nhiệm nắm bắt số điện thoại phụ huynh, cán bộ địa phương để phối hợp tốt trong công tác giáo dục.

Không giống như ở dưới xuôi, việc dạy học đối với học sinh vùng dân tộc thiểu số trên vùng cao gặp rất nhiều khó khăn, các thầy cô phải "dỗ" trước rồi mới tính đến việc "dạy" sau. Để duy trì sĩ số, các giáo viên không chỉ thường xuyên trau dồi trình độ chuyên môn mà còn phải khéo léo, kiên trì và yêu thương học sinh. Hầu hết đồng bào dân tộc thiểu số đều sống rải rác ở trên núi, cách trường hàng chục km nên nhiều khi các thầy cô giáo phải mất nửa ngày trời mới đi bộ tới nơi. Vất vả là vậy và không phải lúc nào công tác “dân vận” của các giáo viên cũng đem lại hiệu quả.

Hàng năm, vào thời điểm sau khi kết thúc kiểm tra học kỳ 1, tình trạng học sinh nghỉ học dài ngày và có nguy cơ bỏ học tăng lên khiến cho Phòng Giáo dục và Đào tạo, chính quyền các cấp trên địa bàn huyện và giáo viên nhân viên trường luôn phải trăn trở, suy nghĩ.  Đa phần là các em ở lại nhà theo bố mẹ để lao động làm thuê hoặc đi rừng. Thời gian qua, trường Phổ thông DTNT huyện có 6 em nghỉ học dài ngày, trong đó 04 trường hợp có nguy cơ bỏ học ở nhà lao động phụ giúp gia đình. nhiều em biểu hiện không muốn tiếp tục với việc học tập. 

Nguyên nhân thì có nhiều nhưng chủ yếu vẫn là nhận thức của phụ huynh và học sinh còn hạn chế, không xem trọng việc học, con trẻ thì chỉ nghe theo lời bố mẹ… Nhiều biện pháp đã được triển khai như là tuyên truyền cho phụ huynh học sinh hiểu được việc cho con đến trường là cần thiết. Các cấp ủy, chính quyền và đoàn thể đã vào cuộc mạnh hơn để hạn chế tối đa tình trạng học sinh bỏ học. Bên cạnh đó, nhà trường cũng yêu cầu giáo viên đổi mới môi trường sư phạm, cải thiện phương pháp giảng dạy, xây dựng nhiều hoạt động ngoại khóa lành mạnh, hấp dẫn, khuyến khích học sinh có hứng thú khi đến lớp và coi đó là môi trường bổ ích. Phong trào xây dựng “Trường học thân thiện - học sinh tích cực” là giải pháp tối ưu được trường áp dụng. Cùng với đó, trường lớp được chỉnh trang sạch đẹp, cơ sở vật chất , trang thiết bị dạy học, dụng cụ thể dục thể thao cơ bản đảm bảo cho việc dạy , học và hoạt động vui chơi cho các em. Đội ngũ giáo viên trẻ, tận tâm với nghề, gần gũi, nắm bắt tâm tư nguyện vọng để cùng chia sẻ với các em... Tuy nhiên điều quan trọng là các em không ý thức được việc đến trường học tập là quyền lợi chính đáng của bản thân mà lại coi đó là một việc làm bắt buộc. Đa số các em khi đã nghỉ học dài ngày đều sợ không dám gặp lại giáo viên nên khi nhìn thấy thầy cô đến nhà là tìm cách tránh mặt, chạy trốn. Không ít trường hợp bố mẹ đã đồng ý và chở  con quay lại trường nhưng hôm sau các em lại tự ý bỏ lên rồi ở lại nhà đi làm thuê.

Để hạn chế tối đa tình trạng học sinh nghỉ học dài ngày ngay tuần đầu tiên của học kỳ II năm học 2018-2019, lãnh đạo nhà trường cùng các thầy cô giáo đã kết hợp với chính quyền các xã, cùng với sự hỗ trợ của Phòng giáo dục và Đào tạo đã đến từng nhà học sinh để vận động các em trở lại trường.

Ban vận động học sinh được chia thành nhiều tổ khác nhau, trong đó thành viên gồm cán bộ xã; trưởng thôn; Lãnh đạo, giáo viên, cán bộ trường học trên địa bàn các xã;  Lãnh đạo, giáo viên trường nội trú, chuyên viên phòng giáo dục. Ban vận động có trách nhiệm đến trực tiếp các hộ gia đình có học sinh nghỉ học hoặc có nguy cơ bỏ học để vận động các em đến lớp nhằm duy trì sĩ số học sinh cho cả năm học một cách hiệu quả nhất.

Đi cùng đoàn Ông Nguyễn Xuân Trường – chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lệ Thủy cho biết thêm: “Việc vận động học sinh trở lại trường cần phối hợp nhiều biện pháp linh hoạt và huy động được các lực lượng giáo dục tham gia nhằm nâng cao hiệu quả vận động cũng như hạn chế tối đa việc học sinh nghỉ học, bỏ học. Lãnh đạo trường Phổ thông DTNT đã tham mưu thành lập được Ban vận động và triển khai các biện pháp khá đồng bộ. Hy vọng rằng ban vận động sẽ đạt được kết quả tốt trong đợt vận động lần này, huy động được 100% học sinh đến trường”.

Ông Hồ Văn Doan ở bản Rum, một phụ huynh học sinh chia sẻ: “Khi được các thầy cô giáo đến nhà giải thích việc cho con em đi học quan trọng như thế nào, tôi thấy hợp lý lắm, nên không cho con đi rẫy nữa mà cho đến lớp học cái chữ”. 

Sau nhiều đợt vận động, hiện nay tỷ lệ học sinh đến lớp với bậc THCS đã đạt 100%, vẫn còn 02/40 học sinh bậc THPT chưa trở lại trường nhưng đang tiếp tục được vận động. Với nhiều cách làm hay cùng với sự tận tâm, đầy trách nhiệm và sự quan tâm của các cấp ủy đảng, chính quyền các xã, Phòng giáo dục và Đào tạo, sự nỗ lực bền bỉ của các thầy, cô giáo và phụ huynh học sinh, hy vọng rằng không chỉ năm học này mà những năm học tiếp theo nhà trường luôn đảm bảo duy trì 100% số lượng học sinh, góp phần duy trì kết quả phổ cập giáo dục THCS, củng cố và nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục của huyện nhà.

Ngọc Anh