Để triển khai nội dung, chương trình tập huấn, Phòng GD&ĐT đẫ mời 02 giảng viên có nhiều kinh nghiệm trong công tác phòng chống thiên tai, biến đổi khí hậu đến từ Hội chữ thập đỏ tỉnh Quảng Bình là ông Nguyễn Mậu Quyền và ông Nguyễn Trọng Thường, cùng với sự hỗ trợ của đại diện phụ trách dự án Plan vùng Quảng Bình. Tham dự tập huấn có đại diện BQL dự án Plan của Phòng GD&ĐT Lệ Thủy; Cán bộ phụ trách mảng dự án THAT giảm nhẹ rủi ro thiên tai các xã Kim Thủy, Ngân Thủy; Cán bộ, giáo viên phụ trách mảng dự án thuộc các trường PTDTBT TH&THCS Số 1 Kim Thủy, TH&THCS Số 2 Kim Thủy, PTDTBT Tiểu học Kim Thủy, MN Kim Thủy; MN Ngân Thủy và PTDTBT TH&THCS Ngân Thủy.

Xây dựng trường học an toàn là mục tiêu của hệ thống giáo dục hiện nay. Trường học có an toàn thì mới tạo điều kiện cho học sinh được phát triển an toàn và toàn diện hơn. Tuy nhiên việc xây dựng trường học an toàn cũng cần ứng phó lại với các hoạt động diễn biến phức tạp của tự nhiên.

Một trong những mối nguy hiểm đối với học sinh và nhà trường chính là thiên tai, bởi nó đã tàn phá nhiều công trình, cơ sở vật chất, gây thiệt hại về tính mạng và tài sản của con người. Vì vậy trong hai ngày 9 và 10/11 các cán bộ, giáo viên phụ trách mảng dự án đã truyền đạt và giúp mọi người hiểu được tại sao phải xây dựng trường học an toàn? Các bên liên quan để xây dựng THAT gồm những ai? Các bước áp dụng để xây dựng trường học an toàn qua việc giới thiệu và thực hành công cụ lịch hoạt động và thiên tai; Giới thiệu và thực hành công cụ qua Bảng kiểm tra và Sơ đồ rủi ro thiên tai; Hướng dẫn cách xây dựng kế hoạch thích ứng BĐKH của trường học nhằm giảm thiểu mức độ rủi ro do thiên tai gây ra để tiến đến xây dựng các trường học an toàn trong cơ sở giáo dục.

Để thực hành thực địa cho dự án tại địa phương huyện Lệ Thủy, Phòng GD&ĐT Lệ Thủy đã lựa chọn Trường THCS Kiến Giang tham gia tập huấn vào ngày cuối của đợt tập huấn (11/11/2023) với sự tham gia của cán bộ, giáo viên, học sinh và phụ huynh. Nhóm dự án đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng nhóm đối tượng là cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh của Trường THCS Kiến Giang tham gia khảo sát thực địa với các nội dung: Xây dựng công cụ Lịch sử thiên tai (giáo viên, học sinh); Xây dựng công cụ lịch hoạt động và thiên tai, công cụ sơ đồ rủi ro thiên tai (giáo viên và phụ huynh); Xây dựng công cụ lịch sử thiên tai, công cụ sơ đồ rủi ro (học sinh).

Kết quả khảo sát cho thấy thiên tai xảy ra tại địa phương Lệ Thủy chủ yếu bao gồm bão, lũ lụt, hạn hán, rét, sét. Các hiện tượng đó tiềm ẩn nhiều nguy cơ về tai nạn thương tích đối với con người. Cụ thể:

- Lũ lụt: Thấy xuất hiện bất thường, khó dự đoán, mức lũ cao đột biến, có xảy ra tình trạng lũ chồng lũ, ngập lụt thường kéo dài từ 5-7 ngày.

- Bão: Diễn biến bão phức tạp, khó lường, cường độ và đường đi của bão ngày càng khó dự đoán. Sau bão thường kèm theo mưa to, dễ gây ra lũ lụt, mỗi năm có thể xảy ra từ 3 đến 5 cơn bão.

- Hạn hán: Nhiệt độ ngày càng cao, nắng gay gắt chủ yếu vào vào tháng 7 với nhiệt độ từ 39- 40^o C.. Hạn hán xảy ra trên phạm vi rộng gây khô cạn sông ngòi (1998).

- Rét: Nhiệt độ xuống thấp khoảng 10-12^oC, rét thường kèm theo mưa phùn và sương mù gây ra hiện tượng rét đậm, rét hại.

- Sét: Thường kèm theo mưa dông.

Trường THCS Kiến Giang nằm ở vị trí trũng thấp, dễ ngập lụt, cơ sở vật chất hiện vẫn còn 2 dãy nhà cấp 4 chưa kiên cố; Các phòng học vẫn còn số lượng lớn bàn ghế học sinh làm bằng chất liệu gỗ ép khi ngập nước dễ hư hỏng; Học sinh không chỉ có trong địa bàn thị trấn mà còn có học sinh ngoại tuyến nhà ở cách xa trường; Nguồn nước sạch phục vụ sinh hoạt vẫn chưa đảm bảo về chất lượng do còn có tình trạng mất nước; Các phòng học chưa được trang bị điều hòa...sẽ có nguy cơ trường bị ngập lụt dài ngày gây hư hỏng cơ sở vật chất, dãy nhà cấp 4 bị tốc mái, cửa kính bị vỡ, cây cổ thụ bị đổ gãy, học sinh phải nghỉ học...gây thiệt hại nặng nề về kinh tế, ảnh hưởng đến công tác dạy và học.

Nhận thấy hiện tượng thiên tai và BĐKH diễn ra thường xuyên hàng năm tại địa phương, Trường THCS Kiến Giang dưới sự quan tâm, chỉ đạo của các Ban ngành, lãnh đạo địa phương và Ban giám hiệu nhà trường đã tiến hành xây dựng cơ sở vật chất giúp trường học an toàn trước thiên tai (xây dãy phòng học 2 tầng kiên cố; trang bị thuyền, áo phao, phao cứu hộ, hệ thống thoát nước, mua sắm thiết bị xịt rửa bùn, lắp đặt hệ thống nước sạch đủ cung cấp cho cán bộ, giáo viên, học sinh; Các phòng học và làm việc được trang bị quạt đầy đủ; Hệ thống cửa kính không an toàn được thay thế bằng cửa kín, chắn gió...); Nhà trường tổ chức tập huấn cho CB, GV, NV và học sinh về kỹ năng PCTT và phòng chống đuối nước; Tổ chức các buổi tuyên truyền, sinh hoạt giáo dục cho các học sinh về kỹ năng giữ ấm cơ thể khi đi học vào mùa rét đậm rét hại; Liên đội nhà trường xây dựng Quỹ vòng tay bè bạn, cô giáo làm công tác thiện nguyện kêu gọi những mạnh thường quân hỗ trợ học sinh về dồ dùng học tập, quần áo sau lũ; Nhà trường phối kết hợp với phụ huynh và địa phương kiện toàn BCĐ phòng chống thiên tai hàng năm.

Qua khảo sát thực địa tại Trường THCS Kiến Giang, Ban dự án Plan Quảng Bình nhận định các cơ sở giáo dục cần phải có hệ thống cơ sở vật chất kiên cố để bảo vệ học sinh trong trường hợp thiên tai ập đến. Cũng như Trường THCS Kiến Giang, các cơ sở giáo dục khác trên địa bàn cũng cần có những giải pháp cụ thể khi xây dựng trường học an toàn, phòng chống thiên tai, cụ thể như sau:

- Cần tuyên truyền, giáo dục, phổ biến kiến thức về phòng chống thiên tai cho giáo viên và học sinh để hạn chế những tác động mà thiên tai gây hại đến con người.

- Hướng dẫn các em học sinh phòng chống khi thiên tai bất ngờ ập đến (mưa bão, sấm sét không được đi ngoài, không trú dưới những gốc cây lớn, cần trú ẩn ở nơi an toàn; Khi thấy cháy thì cần chạy ra khu vực dễ thoát hiểm, giáo dục các em những hoạt động nguy hiểm dễ gây cháy. Khi xảy ra lũ lụt thì cần nhanh chóng di chuyển lên khu vực cao).

- Hướng dẫn phụ huynh về việc bảo vệ sức khỏe của học sinh trước những diễn biến phức tạp của BĐKH.

- Xây dựng Ban phòng chống thiên tai của trường học và thường xuyên tập luyện các tình huống bất trắc có thể xảy ra.

- Xây dựng các chương trình giáo dục về phòng chống thiên tai vào trong các khóa học, ngoại khóa để các em hiểu và tự bảo vệ bản thân.

- Xây dựng kế hoạch phòng chống thiên tai cả trước và sau khi thiên tai diễn ra (Trước thiên tai thì cần thường xuyên kiểm tra các công trình xây dựng, tu sửa các hạng mục thường xuyên, trang bị các thiết bị cứu hộ khẩn cấp, tập huấn phòng chống thiên tai;  Trong thiên tai có kế hoạch sơ tán học sinh đến nơi an toàn; Sau thiên tai thực hiện việc dọn dẹp, sửa chữa trường học, bàn ghế, đồ dùng học tập trước khi đón học sinh trở lại).

Sau đợt tập huấn, các cơ sở giáo dục đã tiếp thu được nhiều kiến thức bổ ích trong việc xây dựng trường học an toàn trước những diễn biến phức tạp của BĐKH và thiên tai có thể xảy ra ở địa phương. Hi vọng rằng với kết quả điều tra thực địa ở Trường THCS Kiến Giang và những giải pháp cụ thể mà nhà trường và địa phương đã áp dụng trong những năm qua sẽ là kinh nghiệm, là bài học thiết thực góp phần giúp các cơ sở giáo dục của địa phương trong công tác xây dựng trường học an toàn.

Lương Thị Thành – THCS Kiến Giang

MỘT SỐ HÌNH ẢNH TẬP HUẤN TẠI PGD&ĐT LỆ THỦY

MỘT SỐ HÌNH ẢNH THỰC ĐỊA TẠI TRƯỜNG THCS KIẾN GIANG