Sau chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, với chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu, Việt Nam trở thành biểu tượng anh hùng, ngọn cờ đầu trong phong trào giải phóng dân tộc của nhân loại. Chiến thắng vẻ vang, hào hùng ấy đã đánh bại hoàn toàn chủ nghĩa thực dân cũ, đem lại nền hòa bình, độc lập cho dân tộc Việt Nam.

Hòa bình lập lại trên miền Bắc, cùng với nửa nước thân yêu được hoàn toàn giải phóng, mảnh đất một thời oanh liệt và anh hùng Sen Thủy bắt tay vào công cuộc kiết thiết và xây dựng xã nhà. Là một xã vùng sâu, vùng xa của huyện Lệ Thủy, kinh tế- xã hội còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí chư­a cao, nơi được mệnh danh là“ đất cằn, sỏi đá”, v­ượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, nhân dân Sen Thủy đã tự lực v­ươn lên về mọi mặt. Phát huy truyền thống hiếu học và những tiềm năng sẳn có của quê h­ương, sự nghiệp giáo dục xã nhà đã có b­ước phát triển đi lên vững chắc trên chặng đường 55 năm nổ lực phấn đấu.

Ngược dòng thời gian, chúng ta trở về với những năm tháng đầu tiên dưới mái trường Sen Thủy thân yêu và của một thời còn in dấu ấn. Tháng 9 năm 1957, trường phổ thông cấp 1 Sen Thủy chính thức thành lập. Ra đời trong điều kiện vô cùng khó khăn và  thiếu thốn, với 1 lớp ghép (lớp 1 với lớp 2) và 36 học sinh, không có phòng học, phải học trong  nhà dân, chưa có giáo viên, thầy giáo Lê Văn Uynh quê ở Quảng Trị làm Hiệu trưởng trực tiếp giảng dạy, vẫn ngày đêm miệt mài bên những trang giáo án, ươm mầm cho bao thế hệ học sinh Sen thủy trưởng thành.

Tháng 9 năm 1960, Cùng với sự phát triển của nền giáo dục huyện nhà, Trường phổ thông cấp 1 Sen Thủy phát triển  thành 4 lớp, thầy giáo Nguyễn Văn Thạch làm Hiệu trưởng. Năm học 1962- 1963, trường đã có khóa cấp 2 đầu tiên với một lớp 5 gồm 32 học sinh của hai xã Sen Thủy và Ngư Thủy, thầy Trần Đình Thịnh làm Hiệu trưởng. Sự giao thoa giữa 2 cấp học đã hình thành tên tr­ường mới- Trường cấp 1+ 2 Sen Thủy. Từ năm học 1963-1964 đến năm học  1964-1965, Tr­ường cấp 1+ 2 Sen Thủy tiếp tục phát triển đi lên dưới sự dẫn dắt của thầy giáo Hiệu trưởng Lê Ngọc Thích.

Tháng 2 năm 1965, Đế quốc Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc, chiến tranh không thể ngăn nổi bước chân của thầy cô giáo và học sinh Sen Thủy đến trường, vượt qua gian khổ khó khăn, mưa bom bão đạn, khóa học năm 1965 phải thi tốt nghiệp vào ban đêm trong tiếng gầm rú ghê rợn của máy bay Mỹ.

Từ các năm học 1966-1967, 1967-1968,1968-1969 chiến tranh ngày càng khốc liệt, trường phải sơ tán về Xóm Lái- Nồm Bơc để học, mỗi thôn xóm là một lớp học, học sinh phải học vào những thời điểm khác nhau để tránh thương vong, lãnh đạo Đảng, chính quyền, các thầy cô giáo, phụ huynh học sinh bắt tay cùng nhau đào hầm, hào giao thông để cho các em tiếp tục đến trường, các thế hệ thầy giáo Hiệu trưởng Trần Hữu Toát, Trương Tiến Viện, Võ Văn Thịnh và các thầy cô giáo trong nhà trường được Đảng, chính quyền, nhân dân và phụ huynh quê hương Sen Thủy đùm bọc, yêu thương. Khó khăn gian khổ là vậy, nhưng thầy và trò Trường cấp 1+2 Sen Thủy vẫn luôn quyết tâm  thực hiện tốt lời dạy của Bác Hồ kính yêu “Dù khó khăn gian khổ đến đâu cũng phải thi đua dạy thật tốt, học thật tốt”. Những tháng ngày gian khổ, hiểm nguy ấy chính là nhân chứng làm phong phú thêm truyền thống hào hùng của quê hương.

Những năm 1969- 1972, thất bại liên tiếp trên chiến trường miền Nam, giặc Mĩ leo thang bắn phá miền Bắc với mục tiêu đưa miền Bắc nước ta trở lại“ thời kỳ đồ đá”. Trên mảnh đất tuyến lữa anh hùng, thầy giáo Hiệu trưởng Võ Huy Hằng đã cùng với các thầy cô giáo và học sinh Trường cấp 1+2 Sen Thủy tiếp tục chung lưng đấu cật đào hầm để học, đào hào để tránh máy bay. Lớp học vẫn đơn sơ, nghèo nàn, nhưng tấm lòng thầy trò vẫn luôn rộng mở và vươn tới.

Tháng 12 năm 1972, với chiến thắng lịch sử “ Điện Biên Phủ trên không”, dân tộc ta đã buộc Đế quốc Mỹ ký kết Hiệp định Pa-ri, công nhận độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam, rồi tiếp đến là đại thắng mùa xuân năm 1975,, giang sơn thu về một cõi, đất nước nở hoa độc lập, kết quả tự do, cả dân tộc hối hả bắt tay vào công cuộc cải tạo, kiến thiết nước nhà, khắc phục hậu quả của chiến tranh các thầy, cô giáo và học sinh Sen Thủy tiếp tục đến trường trong niềm vui mới. Vẫn nhà tranh vách đất, phương tiện phục vụ dạy học vẫn còn nhiều thiếu thốn, thầy và trò Trường cấp 1+2 Sen Thủy vừa học vừa lao động để xây dựng trường. Những khó khăn, gian khổ của những năm sau đất nước thống nhất vẫn còn in đậm dấu ấn trong mỗi thế hệ thầy cô giáo và học trò Trường Sen Thủy năm xưa .

Những năm đầu thập kỷ tám m­ươi của thế kỉ XX, Tr­ường cấp 1+ 2 Sen Thủy đổi tên thành Trư­ờng PTCS Sen Thủy và trải qua những bước thăng trầm, đã có lúc trường chỉ còn các lớp cấp 1, những học sinh cấp 2 có tinh thần hiếu học phải lặn lội ra học tại xã Hưng Thủy. Ngày 8, tháng 8 năm 1997, khi giáo dục n­ước nhà thực hiện công cuộc cải cách, đổi mới, Trường PTCS SenThủy đ­ược chia tách thành Tr­ường Tiểu học số 1 Sen Thủy và Tr­ường THCS Sen Thủy. Cũng từ đây Trường THCS Sen Thủy đã có sự “thay da đổi thịt”, bộ mặt nhà trường ngày càng thêm khởi sắc, để cùng với giáo dục huyện nhà  không ngừng phát triển đi lên ở thế vững chắc, xứng đáng với niềm tin của Đảng, chính quyền, nhân dân, phụ huynh và các em học sinh thân yêu.

Trư­ờng THCS Sen Thuỷ là một trong 4 tr­ường học thuộc khối giáo dục, nằm ở trung tâm của xã với tổng diện tích 14.458 m². Đ­ược sự đầu tư­ xây dựng của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân và phụ huynh, nhà trường đã từng bước tăng trư­ởng về cơ sở vật chất. Đặc biệt, trong những năm gần đây, nhà tr­ường nhận đ­ược sự đầu tư­  xây dựng của nhà n­ước cùng với nguồn vốn của địa phương trường đã có 2 dãy nhà hai tầng, 4 phòng cấp bốn, trong đó có 5 phòng học 10 phòng chức năng, 1 phòng thư­ viện, 4 phòng thực hành bộ môn và các điều kiện phục vụ dạy học khá đầy đủ.

Thực hiện kế hoạch hoạt động trong từng năm học với nhiệm vụ trọng tâm là giữ vững số l­ượng và quy mô tr­ường lớp, đồng thời không ngừng nâng cao chất l­ượng giáo dục toàn diện, nhà tr­ường đã có nhiều biện pháp tích cực, chủ động, phát huy nội lực để phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị đ­ược giao: Đạt chuẩn phổ cập THCS từ năm 2005, duy trì, giữ vững và phát triển cho đến nay. Chất l­ượng giáo dục không ngừng phát triển theo chiều hướng thực chất, ổn định và phát triển bền vững. Chất lượng tuyển sinh vào THPT 3 năm liền đ­ược xếp thứ từ 31 đến 48/165 trư­ờng trong toàn  tỉnh. Chất lượng học sinh giỏi huyện, tỉnh đã có sự chuyển biến tích cực và rõ nét: Từ năm học 2003- 2004 đến năm học 2011- 2012 có 8 giải đồng đội và  hơn 100 giải cá nhân. Các tổ chức Chi bộ, công đoàn, chi đoàn, liên đội đều đạt danh hiệu vững mạnh và vững mạnh xuất sắc. Nhà trường có bốn năm học đạt tập thể lao động tiên tiến, được công nhận cơ quan văn hóa từ năm 2010.

Đội ngũ tập thể sư­ phạm trải qua năm tháng của thời gian, cùng với sự phấn đấu liên tục không mệt mỏi, ngày đêm miệt mài bên những trang giáo án, đã tr­ưởng thành trên con đường tu nghiệp của chính mình với 100% CB- GV- NV có trình độ chuyên môn đạt chuẩn trở lên, trong đó có  15/27 đồng chí có trình độ đại học, giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh 01 đồng chí , cấp huyện 06 đồng chí, năng lực chuyên môn, nghiệp vụ giỏi 14/27 đồng chí.

Vượt lên sự nghèo nàn, thiếu thốn, sự khốc liệt của chiến tranh, trường THCS Sen Thủy đã làm tròn nhiệm vụ chính trị vẻ vang của mình là đào tạo thế hệ trẻ cho tương lai đất nước. Trải qua 55 năm phấn đấu và trưởng thành, có biết bao người học trò ưu tú ra đi từ mái trường THCS Sen Thủy thân yêu, người cầm bút, người cầm súng, tất cả xuống đường đi vào cuộc trường chinh vĩ đại của dân tộc. Thời gian đã, đang và sẽ lùi xa về quá khứ nhưng những chiến công của các thế hệ học sinh của trường THCS Sen Thủy vẫn mãi mãi sáng ngời với 23 học sinh được nhà nước phong tặng danh hiệu liệt sĩ, 144 học sinh được tặng huân huy chương các loại, 3 học sinh được phong tặng học vị tiến sĩ, 2 học sinh được phong tặng học hàm giáo sư, những học sinh sau khi rời ghế nhà trường ở lại quê hương, họ trở thành lực lượng lao động chính, cán bộ chủ chốt trong các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban nghành đoàn thể, có tri thức, đạo đức, có tâm huyết, đem tài năng, trí tuệ  của mình để thắp sáng niềm tin trên mọi lĩnh vực công tác, làm rạng rỡ thêm truyền thống vẻ vang của nhà trường, của quê hương và đóng góp một phần không nhỏ vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc.    

Một trong những nhân tố dẫn đến thành công của nhà trường đó là tinh thần vượt khó v­ươn lên của các em học sinh, là sự đồng thuận cao của tập thể Hội đồng sư­ phạm, đó là lương tâm, trách nhiệm, tình cảm và đạo đức của những người thầy tâm huyết với nghề, với sự nghiệp giáo dục của xã nhà Sen Thủy nói riêng và Lệ Thủy nói chung. Vì vậy, trong những năm học vừa qua, ngôi trường đã trở thành ngôi nhà chung đoàn kết, thân thiện của thầy cô giáo và các em học sinh, nơi gữi gắm biết bao kỉ niệm của tuổi học trò, các em thực sự “ Mỗi ngày đến trường là một niềm vui”, không có các tệ nạn xã hội xâm nhập vào học đường, không có học sinh vi phạm kĩ luật. Đó là cái nhân, cái gốc rễ bền chặt làm nên bề dày truyền thống và thành tích của tr­ường trong nhiều năm học qua. Đó chính là kết quả của phong trào thi đua “ Dạy tốt, học tốt”; “ Trường học thận thiện, học sinh tích cực” thực hiện các cuộc vận động “ Dân chủ, kĩ cương, tình th­ương, trách nhiệm” ; cuộc vận động “ Hai không”; “Mỗi thầy giáo, cô giáo là tấm g­ương về đạo đức tự học và sáng tạo”. Những người thầy đứng mũi chịu sào, gây dựng lại phong trào giáo dục và tạo b­ước trư­ởng thành nơi đây kể từ  năm 1997 không ai khác đó là thầy giáo Hiệu trưởng Nguyễn Tấn Dùng, thầy giáo Hiệu trưởng Trần Viết Hoàng, thầy giáo Hiệu trưởng Đinh Văn Sắt và đến hôm nay, thầy giáo Hiệu tr­ưởng Đặng Đình Thanh đang tiếp bư­ớc phấn đấu để xây dựng nhà trường đạt trường chuẩn quốc gia trong năm học 2012- 2013.Ngày 25/9/2013 trường đã được UBND tỉnh Quảng Bình công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia năm 2013.

Không có thành công nào v­ượt ra ngoài khó khăn, gian khổ, không có ngọt ngào nào mà không trải đắng cay. Mỗi cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trong nhà tr­ường luôn xác định rằng: Vẫn còn nhiều khó khăn, gian khổ ở phía tr­ước và cũng có không ít những bất cập trong giáo dục hiện tại, song Đảng bộ, nhân dân Sen Thuỷ nói chung, cán bộ, giáo viên, nhân viên và học sinh trư­ờng THCS Sen Thuỷ nói riêng có quyền tự hào về sự thành công của nhà trường trong 55 năm phấn đấu và trưởng thành.

Ngắm nhìn ngôi tr­ường tràn đầy sức sống cùng với khuôn mặt tươi xinh của các em học sinh thân yêu, chúng ta không khỏi bùi ngùi,  xúc động và mừng vui trước những sự đổi thay. Niềm vui ấy, nhắc nhở chúng ta - tập thể Hội đồng s­ư phạm trường THCS Sen Thủy phát huy cao hơn nữa lòng nhiệt huyết của “Tuổi xuân s­ư phạm”, tận tụy, hết lòng thương yêu, dìu dắt học sinh, dám nghỉ dám làm, không ngừng sáng tạo để chung sức, chung lòng đ­ưa trường THCS Sen Thủy phát triển đi lên trong hiện tại, vững bước đi đến tương lai và cũng từ nơi đây, từ chính ngôi trường yêu dấu này, biết bao hạt giống của quê hương Sen Thủy  đã, đang và sẽ đựơc gieo mầm, vun xới, trưởng thành, đơm hoa, kết trái. Để khi ra trường, lớp lớp học sinh sẽ tung cánh muôn phương đem tài năng, trí tuệ  và tâm huyết của mình góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước, quê hương trong thời kỳ mới./.

Sen thủy ngày 20 tháng11 năm 2012