Qua những thăng trầm của lịch sử, qua những vận động của Sự nghiệp Giáo dục của dân tộc, trường THCS Hoa Thủy không ngừng vươn lên như cây xanh đón được nước, ánh sáng mặt trời. Và cây xanh ấy luôn đâm chồi nảy lộc, đơm hoa kết trái để có một vị thế đáng tự hào.

Tiền thân, trường THCS Hoa Thủy ra đời cách đây 45 năm - năm 1964. Từ khi ra đời có tên gọi: Cấp 2 Hoa Thuỷ với các thế hệ nhà giáo Hiệu trưởng Trần Đình Hương, Đỗ Tiến Hợi, Lê Trung Lương, Bùi Xuân Du… Đã có lúc, do yêu cầu nhiệm vụ của ngành, trường cấp 2 nhập với trường cấp 1 lấy tên là trường cấp 1- 2 Hoa Thuỷ.

          Năm 1990 trường cấp 1- 2 được tách ra, trường được tiếp quản 01 nhà trụ sở Hợp tác xã Xuân Nam chia thành 03 phòng học vách đất tạm bợ. Chính từ đó trường học chương trình cấp 2 được lấy tên là trường THCS Hoa Thuỷ với thế hệ nhà giáo Trần Văn Tâm, người con của quê hương Hoa Thuỷ, là nhà giáo dạy giỏi cấp tỉnh, từng là sống cuộc sống  với chiếc ba lô, cây súng nơi chiến trường, tiếp tục trở lại “Bảng đen phấn trắng” làm hiệu trưởng. Năm 1994 -1995 trường chuyển địa điểm và cố định cho đến nay, trường được xây dựng bằng những phòng học cấp 4. Năm 1996, tiếp quản quản lý nhà trường, nhà giáo Nguyễn Đăng Sơn, cũng là nhà giáo sinh ra và lớn lên, học tập trong mái ấm của mảnh đất Hoa Thuỷ, sau bao nhiêu năm mang chữ  “Nhân” dạy học các miền quê khác, nay lại trở về dìu dắt trường. Năm học 2007 - 2008, nhà giáo Dương Văn Lới - người con của quê hương Sơn Thuỷ không quản ngại ngược gió Đông Bắc của mùa lũ lụt - tiếp tục gánh vác trọng trách “Đứng mũi chịu sào”.

          Trường THCS Hoa Thuỷ qua bao thế hệ nhà giáo hiệu trưởng, bao thế hệ nhà giáo giảng dạy đã đưa trường “Rũ bùn đứng dậy sáng loà”. Từ những năm học trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, những năm 1967 - 1968, mỗi thôn xóm là một lớp học, học vào những thời điểm khác nhau để tránh thương vong. Rồi hầm, hào giao thông mọc lên trong phòng học. Những năm 1979 -1980, thời kỳ bao cấp, đất nước trong công cuộc cải tạo, kiến thiết, khắc phục hậu quả của chiến tranh, cơ sở vật chất của trường còn gieo neo. Bàn ghế thầy cô giáo “Đơn sơ vách nứa” - Miếng ván gỗ đóng cọc. Học sinh úp thúng làm “Bàn viết” hoặc kê vở ở cửa sổ ghi bài. Đã có lúc, Công Đoàn Nhà trường cử giáo viên “Trực chiến” ở các bản dân tộc miền núi mua sắn…để vừa dạy chữ cho học sinh vừa nuôi vợ, nuôi con…Nhắc đến, không ai không thể quặn thắt. Thế nhưng, từ bên những hố bom sỏi đá khét cháy vẫn mọc lên những bông hoa thắm biếc tươi nồng: Những thế hệ học sinh cũng đã trưởng thành từ đây. Này đây, tiến sỹ khoa học tự nhiên Nguyễn Văn Hiền, Tiến sỹ Nguyễn Thọ Vỹ- Chủ tịch Hội đồng Khoa học Đại học Huế-  trưởng ban đối ngoại, Tiến sỹ Nguyễn Tư Sơn - Trưởng khoa Ngoại ngữ  Đại học Huế, Tiến sỹ Nguyễn Văn Kha -Trưởng khoa tự nhiên Đại học Đà Lạt, Tiến sỹ Nguyễn Thanh Bình- Viện nghiên cứu cao su Việt Nam và nhiều phó tiến sỹ khác, những người con của quê hương Hoa Thuỷ lớn lên từ mái trường. Rồi một thế hệ mới - học sinh của trường - lại tiếp nối cha anh: Nhà giáo Hoàng Văn Nam từng là Hiệu phó Nhà trường, Nhà giáo Nguyễn Đăng Sơn, nhà giáo Bùi Thị Hồng Danh, Tiến sỹ Nguyễn Tư Bình du học ở Mỹ, những Trần Đình Tư, Trần Đình Nhân đang được đào tạo sau Đại học, Nguyễn Đăng Minh Trí giảng viên trường Công -nông nghiệp Quảng Bình…

          Năm học 1995 - 1996 trở lại đây, học sinh của trường thi đỗ Tốt nghiệp, trúng tuyển vào trường THPT có tỷ lệ cao. Quá trình học tập, Ban giám hiệu trường THPT đánh giá năng lực - Đức - Tài của học sinh vùng miền đất Hoa Thuỷ: Hiếu học, Xuất sắc. Đó cũng là một bằng chứng cho “Chiếc nôi” đào luyện kiến thức gốc đáng tin cậy. Cũng từ năm 1996 trở đi, trường liên tục 10 năm đạt danh hiệu Tiên tiến và Tiên tiến xuất sắc. Được công nhận Tiên tiến cấp tỉnh năm 2001-2002, được tặng danh hiệu “Đơn vị Văn hoá” cấp huyện, được Bộ Giáo dục - Đào tạo công nhận công tác phổ cập đạt 89%. Trong các kỳ thi học sinh Giỏi, trường đã có 150 học sinh đạt giải cấp huyện và tỉnh…Từ năm học 2006 -2007, những khó khăn về cơ sở vật chất của trường dần được tháo gỡ. Trường có dãy phòng học kiên cố 2 tầng gồm 08 phòng; 03 dãy phòng học cấp 4 khá khang trang, 01 nhà làm việc gồm 04 phòng kiên cố thoáng mát sạch sẽ; có đầy đủ các phòng chức năng phục vụ cho nhiệm vụ dạy và học. Khuôn viên trường đã sáng, nay lại sáng hơn ở một miền quê “Bãi Ngang Bãi Bằng” còn bộn bề bao điều đáng suy nghĩ. Trong những vẫn đề còn phải trăn trở của trường, cũng cần phải tự hào, năm học vừa qua khối học sinh lớp 9 của trường vào THPT vẫn duy trì tỷ lệ cao, xếp thứ 37/144 trường THCS trong tỉnh, nằm trong tốp đầu của tỉnh nhà. Hoạt động của Liên Đội TNTP được công nhận Liên Đội vững mạnh xuất sắc. Năm học 2008 -2009 Chi bộ Đảng nhà trường, Ban Giám hiệu cùng với đội ngũ giáo viên -25 giáo viên có trình độ trên chuẩn trong tổng số 40 - quyết tâm nỗ lực, phấn đấu xây dựng trường –Một trường học lành mạnh, “Trường học thân thiện, học sinh tích cực”, tiếp tục với cuộc vận động của Sự nghiệp Giáo dục nước nhà “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục...” Hội đồng Sư phạm Nhà trường hướng đến mục tiêu năm học mà Nghị quyết trường đề ra trong Hội nghị Viên chức. Quyết tâm tập trung mọi nguồn lực để nhanh chóng xây dựng quy hoạch trường về một khu vực có đầy đủ phòng học và phòng chức năng kiên cố trong năm học 2009 -2010. Phấn đấu đạt danh hiệu trường Tiên tiến cấp huyện, tiến đến cấp tỉnh và nổ lực cho những năm tới, đến năm học 2010- 2011 đạt trường chuẩn Quốc gia.

          Những khởi sắc bước đầu cho thấy, trong đợt thanh, kiểm tra toàn diện của Ngành, Phòng Giáo dục vừa qua, Trường THCS Hoa Thuỷ được đánh giá khẳng định, xếp loại Khá, chất lượng Giáo dục với chỉ số 72,4%. Hội thi giáo viên dạy Giỏi có 02 thầy cô đạt danh hiệu Giỏi cấp huyện, trong đó thầy giáo Lê Viết Cường đạt Giỏi Xuất sắc. Hội thi TDTT trường xếp vị trí thứ 10 trong toàn huyện, giải cá nhân có 01 học sinh đạt giải nhất, 01 đạt giải nhì, có 01 em đạt giải 3 tỉnh. Trong điều kiện ở một địa bàn “Bãi Ngang Bãi Bằng”, ở vào hoàn cảnh chung với những mặt trái của cơ chế thị trường, ở vào thời kỳ hội nhập, phụ huynh, nhân dân địa phương còn bất cập trong nhận thức về công tác số lượng. Nhiều thôn, khu dân cư, phụ huynh còn quan niệm “Giao khoán” cho nhà trường…Tuy nhiên, với những kết quả bước đầu trong năm học, có thể tin rằng, Hội đồng Sư phạm nhà trường sẽ thành công trên những chặng đường tiếp theo. Chi bộ Đảng nhà trường, Ban Giám hiệu trường tiếp tục “Trăn trở” để định ra hướng đi. Thầy cô giáo tận tuỵ trong tay nghề, trau dồi chuyên môn bằng những Hội thảo Khoa học, thao giảng dự giờ…Tổ chức Chi đoàn trẻ trung, năng nổ, Đội TNTP trường đẩy mạnh các hoạt động cuốn hút học sinh, rèn luyện nhân cách người học bằng những hoạt động mang màu sắc tươi trẻ như hội thi “Kính vạn hoa”, “Rung chuông vàng”, “Thi tìm hiểu pháp luật, an toàn giao thông”, “Tuổi trẻ học đường và ước mơ của em” …Cùng với sự chỉ đạo của Ngành, trường kết hợp với Hội phụ huynh, tổ chức Đoàn thanh niên xã, UBND…Cùng “Tư vấn” cho nhau, cùng bắt tay vào cuộc “Xã hội hoá giáo dục” nhằm đào luyện Đức - Tài bước đầu cho thế hệ trẻ trong địa bàn.

          Người xưa từng dạy “Ôn cố nhi tri tân” từ truyền thống quá khứ tôn vinh của trường cùng với những tín hiệu chuyển biến trong thời kỳ đổi mới qua các cuộc vận động của sự nghiệp giáo dục nước nhà. Hội đồng Sư phạm trường THCS Hoa Thuỷ vẫn sẽ là sáng ngời trang giáo án, tươi tắn nét phấn bảng đen. Học sinh trường THCS Hoa Thuỷ vẫn sẽ là những mầm xanh vươn mãi…Tất cả, tất cả…để cùng nhau hoà nhập làm nên một trường học, ghi tiếp những mốc son trong lịch sử Giáo dục trên địa bàn quê hương xã Hoa Thuỷ nói riêng, Giáo dục huyện nhà nói chung.

Dương Văn Lới -  Hiệu trưởng -BTCB