Dọc theo con đường 10 lịch sử, Trường TH&THCS Ngân Thủy tọa lạc ở trung tâm xã Ngân Thủy khu vực Km14. Phía đông bắc là bản Rào Đá giáp địa bàn huyện Quảng Ninh. Phía tây bắc là khu di tích A72 (đây là trạm đường trục thông tin từ Hà Nội vào, đảm bảm thông tin liên lạc từ Trung ương trực tiếp chỉ đạo các mặt trận phía nam Quân khu 4, Trị Thiên và Nam Lào trong những năm chống Mỹ, cứu nước). Phía nam nằm sát với đường 10 (đường xương cá tây Trường Sơn). Trong chiến tranh ác liệt chống đế quốc Mỹ, đây là địa bàn thuộc trạm trung chuyển vũ khí, đạn dược, xăng, dầu, lương thực phẩm cho chiến trường miền nam. Năm 1972 bản Khe sung - Ngân Thủy rất vinh dự được đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp ghé thăm trong quá trình chỉ đạo chiến dịch đường 9 Nam lào. 

Ngôi trường bề thế với hai dãy phòng học hai tầng sừng sửng, các hạng mục như nhà nội trú, bếp ăn, công trình vệ sinh, sân chơi bãi tập cũng đang dần được hiện đại hóa trên một khuôn viên rộng lớn giữa đại ngàn Ngân Thủy.

Sự ra đời và trưởng thành của trường PTDTBT TH&THCS Ngân Thủy cũng mang đậm dấu ấn về thời gian và có nhiều biến thiên thăng trầm của lịch sử nên có nhiều tên gọi khác nhau. Năm 1956, tên trường được gắn liền với tên sơ khai của xã Phan Đình Phùng là trường thanh niên dân tộc Phan Đình Phùng (đóng ở chân đập hồ Cẩm Ly).  Sau sự kiện chia tách tỉnh Bình Trị Thiên thành 3 tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế thì năm 1990 xã Phan Đình Phùng cũng đổi tên thành xã Ngân Thủy và tên trường lúc đó cũng đổi thành trường TH Ngân Thủy (trung tâm của xã và trường là tại km 25). Tháng 8/2002, xã Ngân Thủy được chia tách thành 2 xã Ngân Thủy và Lâm Thủy và tên trường cũng thay đổi thành trường PTCS Ngân Thủy (trung tâm tại km 14). Đến tháng 7/2007 tên trường lại tiếp tục thay đổi lần nữa là trường TH&THCS Ngân Thủy.

Từ ngày chia tách xã, trường PTCS Ngân Thủy phải đối mặt với bao nhiêu thử thách của bước đầu trên con đường xây dựng và trưởng thành. Song sới lòng tâm huyết thiết tha của các thầy cô giáo yêu nghề cõng chữ lên non và sự quyết tâm không mệt mỏi của tập thể sư phạm nhà trường, tháng 4/1999 xã Ngân Thủy đã được UBND huyện Lệ Thủy công nhận là xã đạt chuẩn xóa mù chữ. Đến năm học 2001-2002 công nhận là đơn vị hoàn thành phổ cập giáo dục TH xóa mù chữ. Đây là thành công lớn có tính chất quyết định cho những gì mà thầy và trò nơi vùng cao đầy nắng gió, mưa chan này đã chinh phục dần những khó khăn, thử thách của sự nghiệp giáo dục xã nhà. Để vượt qua những khó khăn ban đầu trường huy động phụ huynh làm phòng học, phòng nội trú theo dạng tranh tre nứa lá để học sinh ăn ở học tập, đường sá đi lại khó khăn, giáo viên ở xuôi phải đi bộ hàng chục cây số mới đến được điểm trường, GV phải đối mặt với sốt rét rừng, mùa mưa lũ có khi phải đứt bữa vì thực phẩm không chuyển đến được, GV HS phải khoai sắn rau rừng để qua ngày

Năm học 2001-2002, trường đã có lớp nhô cấp THCS dạy học dưới hình thức lớp đẩy và đến năm học 2005-2006 xã Ngân Thủy đã được UBND huyện Lệ Thủy công nhận phổ cập giáo dục cấp THCS. Để nâng cao chất lượng dạy học và công tác quản lí phải tập trung học sinh THCS về khu vực trung tâm. Khó khăn lại nãy sinh, cơ sở vật chất phục vụ công tác ăn ở của học sinh là vấn đề đáng quan tâm nhất, nhiều năm trường phải xin thêm kinh phí hỗ trợ của UBND huyện và các tổ chức xã hội để đảm bảo đời sống cho học sinh. Công tác quản lí học sinh cũng dần đi vào nề nếp. Trong nhiều năm thi tuyển lớp 9 lên lớp 10, trường đã nhiều lần dẫn đầu trong tốp các trường miền núi đỗ đạt vào PTDT nội trú tỉnh. Xã nhà Ngân Thủy đáng tự hào với nền giáo dục của một địa phương vùng khó khăn.

Được sự quan tâm của lãnh đạo địa phương, sự ưu ái của UBND huyện Lệ Thủy và sự chỉ đạo sát sao của phòng DG&ĐT Lệ Thủy tháng 7/2014 trường PTDTBT TH&THCS Ngân Thủy được thành lập và tháng 10/2014 đã đi vào hoạt động. Đây là niềm vui lớn đối với tập thể CB-GV-NV cùng toàn thể học sinh, các bậc phụ huynh và nhân dân xã nhà.

Nếu ai đã từng công tác nơi đây hoặc có dịp thăm trường cách đây hơn 10 năm trước chắc chắn sẽ ngỡ ngàng khi có dịp ghé lại với bao đổi thay của ngôi trường này. Từ khuôn viên, cây xanh cho đến trường học, phòng nội trú đều sạch sẽ, ngăn nắp và đẹp mắt. Tường rào được bao quanh 4 phía, nổi bật chính giữa là hai dãy nhà 2 tầng như biểu tượng sức sống vươn lên của trường PTDTBT TH&THCS Ngân Thủy. Các thầy cô giáo không quản ngại khó khăn miệt mài với chuyên môn để cõng cái chữ lên non, những tiết dạy đẫm mồ hôi để truyền thụ kiến thức kĩ năng cho học trò dân tộc. Để các em hiểu được bài, có hứng thú học tập các thầy cô luôn đổi mới phương pháp, sử dụng đồ dùng trực quan, các ứng dụng CNTT cuốn hút các em trong từng tiết học. Dạy học ở một trường miền núi song tập thể giáo viên không bị tụt hậu, không lơ là chuyên môn và luôn tìm hiểu cái mới trau dồi nghiệp vụ, đến nay đã có 11 thầy cô giáo đạt giáo viên dạy giỏi cấp huyện. Không phụ lòng các thầy cô giáo, các em học sinh cũng ra sức học tập thể hiện ở sức học của các em được nâng cao qua hàng năm, năm nào cũng có đội tuyển học sinh giỏi về xuôi để đua tài, chữ viết có thể so sánh ngang bằng với các bạn miền xuôi, hội thi “Tiếng Việt của chúng em” qua các năm học cũng đạt thứ hạng cao toàn huyện, có nhiều em đạt giải cấp tỉnh.

Bên cạnh công tác dạy học các thầy cô giáo có thêm một thiên chức làm cha mẹ chăm sóc nuôi dưỡng các em, thiên chức này chỉ có những người tâm huyết, tận tụy hết lòng yêu thương học sinh mới làm tròn trách nhiệm.

Có được những thành tích như hôm nay đó là do Chi bộ nhà trường làm tốt sự phối kết hợp giữa các ban nghành đoàn thể trong và ngoài nhà trường, mà trước hết phải kể đến sự đồng lòng dồn sức, tạo ra sự đoàn kết nhất trí cao của BGH trẻ đầy nhiệt huyết và năng động sáng tạo để chỉ đạo mọi hoạt động của nhà trường. Chính vì vậy, mỗi GV – NV đều có tinh thần vượt khó, xác định được vị trí, vai trò của mình trong sự nghiệp chung của toàn xã hội mà Đảng và nhân dân giao phó. Ngoài ra, nhà trường cũng luôn nhận được sự quan tâm hỗ trợ về cả vật chất lẫn tinh thần từ các tổ chức, đơn vị trong và ngòai huyện: Đặc biệt là sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, kịp thời của phòng GD - ĐT, của công đoàn nghành, huyện, LĐLĐ tỉnh Quảng Bình cũng đã chung tay, góp sức tạo điều kiện cho trường có những bước đi vững chắc để tiến dần ngang tầm với các trường thuận lợi.

Sự trưởng thành là vậy, nhưng khó khăn vẫn đang còn bề bộn phía trước với trăm công nghìn việc phải làm. Một trong những khó khăn nhất là đến thời điểm hiện tại phòng học của THCS đang xuống cấp trầm trọng, các phòng chức năng chưa có, thiếu sân chơi bãi tập cho học sinh. Phòng nội trú của giáo viên và học sinh còn chật chội, hệ thống nước sinh hoạt còn quá hạn chế. Khó khăn nữa là ở các khu vực lẻ CSVC, thiết bị dạy học cũng đang gặp nhiều bất cập chưa dễ bề khắc phục một sớm một chiều.

Khó khăn chông gai còn nhiều, nhưng tin tưởng rằng trong thời gian không lâu nữa trường PTDTBT TH&THCS Ngân Thủy sẽ bừng sáng mở nhiều trang sách mới mẻ hơn nữa. Xứng đáng là điểm sáng của giáo dục vùng cao Lệ Thủy