In   11/11/2016 10:00:13 PM
DẠY HỌC SONG NGỮ KHÓ NHƯNG KHÔNG PHẢI KHÔNG THỰC HIỆN ĐƯỢC Định nghĩa về song ngữ hiện nay còn đang là một khái niệm khá trừu tượng với nhiều người. Nhiều trường học dạy tất cả các môn bằng Tiếng Việt và thêm vài môn Tiếng Anh và họ gọi đó là song ngữ. Như thế là chưa thật đầy đủ . Dạy học song ngữ được hiểu là Tiếng Anh và Tiếng Việt phải bổ trợ cho nhau phát triển về mặt ngôn ngữ. Một số môn dạy bằng Tiếng Anh, một số dạy bằng Tiếng Việt, và một số bằng cả hai thứ tiếng. Chương trình học hiện nay BVIS (British Vietnamese International School) đang đưa ra được gọi là giáo dục song ngữ, giúp các em học sinh thành thạo cả hai thứ tiếng”.

 Giáo dục song ngữ có lợi ích đối với sự phát triển não bộ của trẻ em. Học song ngữ giúp trẻ em có trí nhớ tốt hơn, khả năng tập trung tốt hơn, biết cách loại bỏ những thông tin không liên quan ra ngoài bộ nhớ, thường giỏi Toán học hơn và có khả năng làm những bài kiểm tra về ngôn ngữ thứ nhất tốt hơn.

Theo ông Nguyễn Lộc, Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, dạy học song ngữ đã trở thành một trong những xu thế dạy và học ngoại ngữ chủ đạo của các nước trên thế giới. Ở Việt Nam, đáng kể nhất có mô hình dạy học song ngữ Pháp - Việt triển khai từ 15 năm nay nhưng không thành công.

Khác với sự bài bản của mô hình song ngữ Việt - Pháp, mô hình giảng dạy song ngữ Việt - Anh phát triển ngẫu nhiên. Hiện nay dạy học song ngữ được thực hiện nâng dần trình độ theo 3 cấp độ gồm:

Cấp độ 1: Giáo viên dạy trên lớp sử dụng tiếng Việt là chủ yếu, giao bài tập về nhà, bài tập nhóm để học sinh thực hành bằng tiếng Anh, giáo viên chữa bài tập bằng tiếng Anh; (đối với giáo viên không thông thạoTiếng Anh, học sinh dùng sách để nghiên cứu, tham khảo, bổ sung thêm khiến thức về toán, khoa học)

Cấp độ 2: Giáo viên giảng dạy trên lớp sử dụng tiếng Anh là chủ yếu, chữa bài tập bằng tiếng Anh, học sinh trao đổi bằng tiếng Anh. (đối với giáo viên có thể sử dụng được tiếng Anh thì dùng như tài liệu bổ trợ để giảng dạy một số khái niệm cho học sinh, giải thích bằng tiếng Anh để giúp học sinh tiếp cận, hiểu và vận dụng được các thuật ngữ liên quan đến toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh)

Cấp độ 3: Bước cao nhất là tổ chức dạy học hoàn toàn bằng tiếng Anh. (nếu giáo viên có trình độ đạt chuẩn thì dùng sách giáo khoa để dạy các môn Toán, Khoa học một phần hoặc toàn bộ bằng tiếng Anh giúp học sinh tiếp cận với chương trình phổ thông quốc tế, đọc được sách, tài liệu của nước ngoài bằng tiếng Anh)

Việc đưa vào thí điểm dạy môn Toán bằng tiếng Anh nằm trong kế hoạch đổi mới giáo dục, nhằm nâng cao năng lực Toán và Tiếng Anh chuyên ngành, giúp học sinh từng bước tiếp cận với chương trình môn Toán song ngữ Việt – Anh trong nước và quốc tế; nâng cao chất lượng học tập của học sinh khi tham gia vào các cuộc thi Olympic Toán – Tiếng Anh. Nhưng thực tế việc dạy học song ngữ Việt - Anh ở nước ta gặp không ít khó khăn đặc biệt là dạy học song ngữ trong môn Toán như: Thiếu giáo viên, giáo viên không đạt trình độ dạy song ngữ; Giáo viên chỉ đáp ứng được một yêu cầu, giáo viên dạy môn Toán thì không giỏi Tiếng Anh ngược lại giáo viên giỏi Tiếng Anh thì không dạy được Toán; Vốn từ của học sinh còn ít, đặc biệt là vốn từ Toán bằng Tiếng Anh.

Ngoài ra tại huyện Lệ Thủy cũng còn có một số khăn khăn nhất định khác như: cơ sở vật chất phục vụ dạy học ngoại ngữ; nhận thức vai trò của tiếng Anh trong giáo viên, phụ huynh và học sinh chưa cao; giáo viên chưa nhận thấy được tầm quan trọng và mục đích của dạy song ngữ, đặc biệt giáo viên Toán tỏ ra lo lắng vì năng lực Tiếng Anh và vốn từ Tiếng Anh trong Toán quá nhiều và khó;....

 Nhìn chung việc dạy song ngữ Toán là khó nhưng không phải không thực hiện được. Thật vậy, nhìn lại kết quả năm học qua của trường THCS Văn Thủy chúng tôi tự tin khẳng định được việc đó. Thực hiện công văn số 2042/SGDĐT-GDTrH ngày 28/9/2015 của Sở GD&ĐT Quảng Bình về việc khuyến khích triển khai thí điểm dạy học song ngữ Tiếng Anh đối với môn Toán tại trường THCS có đủ điều kiện, trên cơ sở tự nguyện hầu như các Phòng GD&ĐT cũng khuyến khích các trường thực hiện. Thực tế việc tổ chức dạy học song ngữ Toán chỉ được tổ chức dạy thử nghiệm (1 đến 2 tiết) ở một số trường có điều kiện ở TP Đồng Hới như Nam Lý, Bắc Lý, ... còn các huyện hầu như không có.

Riêng ở Lệ Thủy năm học 2015-2016 Phòng GD&ĐT hướng dẫn thực hiện theo công văn số 797 /GD&ĐT-THCS ngày  30 tháng 9 năm 2015 "V/v Khuyến khích triển khai thí điểm dạy học song ngữ Tiếng Anh đối với môn Toán tại trường THCS có đủ điều kiện năm học 2015-2016" tuy nhiên các trường thực hiện chỉ ở mức nghiên cứu. Là một cán bộ quản lý trẻ chuyên môn Toán - Tin, trực tiếp bồi dưỡng học sinh giỏi cấp tỉnh các môn Toán - Tin  - Casio nhiều năm, thường xuyên tiếp xúc máy tính, các phần mềm hỗ trợ dạy học Toán bằng Tiếng Anh nên tôi thấy việc hiểu và nắm kiến thức Toán bằng tiếng Anh không quá khó. Hiện nay Bộ Giáo dục tiếp tục chỉ đạo thực hiện một cách quyết liệt Nghị quyết số 29-NQ/TW về ổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" thì việc dạy học song ngữ là cần thiết, đặc biệt là dạy học song ngữ Toán nhằm nâng cao chất lượng học tập của học sinh khi tham gia vào các cuộc thi Olympic Toán – tiếng Anh.

Thực hiện công văn 797 /GD&ĐT-THCS, nhằm nâng cao và phát triển năng lực đội ngũ, góp phần thực hiện tốt đề án đưa Ngoại ngữ vào trong nhà trường, chuyên môn trường THCS Văn Thủy đã tổ chức hội thảo nhóm chuyên môn Toán và triển khai thực hiện kế hoạch dạy song ngữ Toán cho tất cả các khối lớp, với chỉ tiêu ít nhất 1 tiết/giáo viên, đăng ký dạy thể hiện. Các giáo viên của đơn vị đã đăng kí các tiết dạy trong năm học bao gồm:

- Cô Ngô Thị Hiền - Toán 9 - Tiết 53 - Công thức nghiệm phương trình bậc hai

- Cô Ngô Thị Hạnh - Toán 7 - Tiết 59 - Đa thức một biến

- Thầy Trần Quốc Sĩ - Toán 6 - Tiết 84 - Phép nhân phân số

Trong quá trình tổ chức thực hiện cũng gặp không ít khó khăn đó là:

- Đối với giáo viên: Không có hướng dẫn cụ thể; chưa có tiết dạy, giáo án tham khảo; vốn từ; năng lực sử dụng tiếng Anh trong giao tiếp,...

- Đối với học sinh: Năng lực tiếng Anh, vốn từ, tài liệu học tập,...

Song với sự nổ lực của giáo viên, sự chỉ đạo, giúp đỡ chuyên môn nhóm Tiếng Anh các giáo viên đã hoàn thành giáo án, kế hoạch, kịch bản dạy học, các tiết dạy được chuyên môn, tổ chuyên môn tổ chức qua các buổi thao giảng; 2 tiết dạy của cô Ngô Thị Hạnh, thầy Trần Quốc Sĩ thể hiện ở mức 1 là "sử dụng một phần Tiếng Anh" với sự tham gia của HĐSP nhà trường.

1111thaianh1.jpg

Thầy: Trần Quốc Sĩ dạy thể hiện

Sau 2 tiết dạy, bộ phận chuyên môn cùng nhóm Toán, Anh tổ chức rút kinh nghiệm, góp ý, định hướng phương pháp dạy, hình thức sử dụng tiếng Anh trong quá trình lên lớp từ đó xây dựng cho tiết dạy thứ 3 của cô Ngô Thị Hiền. Ngày 25/3/2016 chuyên môn tổ chức thao giảng tiết thứ 3 do cô Ngô Thị Hiền thể hiện, đặc biệt lần này có sự tham gia của đồng chí Nguyễn Văn Vững - Phó trưởng Phòng GD&ĐT và đ/c Nguyễn Xuân Trường - Chuyên viên phụ trách Tiếng Anh.

1111thaianh2.jpg

Cô  Ngô Thị Hiền dạy thể hiện

Tiết dạy rất thành công để lại nhiều ấn tượng tốt đối với lãnh đạo và chuyên viên và giáo viên của nhà trường trên nhiều khía cạnh đó là: Hoàn thành tốt mục tiêu, nhiệm vụ, kế hoạch bài học; Sử dụng phương pháp dạy học sáng tạo, đổi mới; Tổ chức hoạt động học tập cho học sinh; Học sinh nắm kiến thức, vận dụng thực hành tốt; Hình thức dạy song ngữ ở mức 2: Sử dụng Tiếng Anh trong hoạt động dạy, học (50%)

Qua tiết dạy chúng tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú, xây dựng bài sôi nổi, nhiều học sinh yếu tiếng Anh cũng tỏ ra thích học Tiếng Anh hơn. Qua các ý kiến thảo luận sau tiết dạy đều đánh giá cao kết quả, chất lượng giờ dạy. Đặc biệt lãnh đạo Phòng GD&ĐT ghi nhận những kết quả đạt được của nhà trường cũng như giáo viên trong việc hưởng ứng, thực hiện dạy song ngữ Toán và đưa ra một số định hướng cho năm học tiếp theo.

Đ/c Nguyễn Xuân Trường - chuyên viên Tiếng Anh cũng đánh giá cao tiết dạy và năng lực tiếng Anh trong giao tiếp cũng như vốn ngôn ngữ tiếng Anh trong Toán.

1111thaianh3.jpg

Đ/c Nguyễn Văn Vững - P.Trưởng phòng và đ/c Nguyễn Xuân Trường - Chuyên viên tiếng Anh tham gia dự giờ dạy học song ngữ Toán

Từ những kết quả đạt được của giáo viên và những định hướng của lãnh đạo Phòng GD&ĐT chúng tôi tin rằng việc dạy học song ngữ nói chung và song ngữ Toán nói riêng của nhà trường trong năm học 2016-2017 sẽ thành công điều này cũng được Phòng Giáo dục và Đào tạo đánh giá và hướng dẫn thực hiện dạy song ngữ Toán năm học 2016-2017 qua công văn  số 348/GD&ĐT-THCS V/v triển khai dạy học song ngữ đối với môn Toán và các môn khoa học tự nhiên năm học 2016-2017.

Năm học 2016-2017 đã bắt đầu, năm học tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về ổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế". Trong các nhiệm vụ trọng tâm của năm học 2016-2017 do Bộ GD&ĐT đưa ra, chúng ta thấy Bộ GD&ĐT đã chú trọng việc nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Anh và dạy học song ngữ Toán và các môn tự nhiên. Qua đó Sở GD&ĐT cũng đã ban hành Công văn số 927/SGDĐT-GDTrH ngày 04/5/2016 về việc triển khai dạy học song ngữ đối với môn Toán và các môn khoa học tự nhiên năm học 2016-2017, nhiệm vụ này đã được Phòng GD&ĐT Lệ Thủy cụ thể hóa qua công văn số 716/GD&ĐT-THCS ngày 19 tháng 9 năm 2016 V/v hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ năm học cấp THCS năm học 2016-2017 cũng đã chỉ rõ: "100% các đơn vị xây dựng kế hoạch triển khai dạy học thí điểm song ngữ Anh-Việt đối với môn Toán, tối thiểu 01 tiết/học kì, riêng các trường thuộc địa bàn xã Kim Thủy, Ngân Thủy, Lâm Thủy và PTDTNT khuyến khích triển khai thực hiện. Các đơn vị THCS Kiến Giang, THCS Liên Thủy, THCS Tân Thủy, THCS Văn Thủy, THCS Mỹ Thủy triển khai chuyên đề dạy học song ngữ môn Toán 8"

Nắm được tình hình đội ngũ, năng lực ngoại ngữ của giáo viên Toán ngay từ đầu năm học nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên Toán tham gia bồi dưỡng năng lực Tiếng Anh, hiện nay có 2 giáo viên Toán đang theo lớp bồi dưỡng năng lực tiếng Anh A2 chuẩn Châu Âu (cô Ngô Thị Hạnh, thầy Trần Quốc Sĩ). Về phía chuyên môn cũng đã lập kế hoạch tổ chức dạy học song ngữ Toán ở các khối lớp với chỉ tiêu mỗi giáo viên dạy ít nhất 2 tiết/kì; Tổ chức phát động cuộc thi Giải Toán qua mạng bằng Tiếng Anh; Chỉ đạo nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Anh và thực hiện dạy Tiếng Anh 6 hệ 10 năm.

Từ những  kết quả, kinh nghiệm trong năm học 2015-2016 chúng tôi tin tưởng rằng trong năm học 2016-2017 trường gặt hái được nhiều kết quả cao trong thực hiện dạy học song ngữ Toán cũng như nâng cao chất lượng dạy học Tiếng Anh và chất chất lượng các hội thi Olympic Tiếng Anh, Giải Toán bằng Tiếng Anh qua mạng và Tài năng tiếng Anh. 

Hoàng Thái Anh